Svaki dan od 2012. godine na planeti Zemlji se desi neki događaj koji se ne bi dogodio da klimatske promene ne postoje. Da li ti ovaj podatak nešto govori?
Ćelijske oluje nastaju nakon dugih paklenih vrućina. Te vrućine zvane još i toplotne kupole, nastaju kao posledica gasova staklene bašte. Neki od najrasprostranjenijih takvih gasova jesu ugljen-dioksid i vodena para. Ti gasovi otežavaju izdizanje toplote u atmosferu, pri čemu dolazi do zagrevanja tla, a onda i prizemnog sloja vazduha. Upravo zbog dugogodišnje akumulacije ovih gasova, danas se suočavamo sa topljenjem Grenlanda i povećanjem nivoa svetskog mora, zagađenjem vazduha i ugroženošću svih živih bića.
U atmosferi se struje vetra sve vreme kreću. Zbog toga dolazi do stalne smene ciklona i anticiklona. Cikloni su područja niskog pritiska i kišnog vremena, dok su anticikloni područja visokog pritiska sa toplim i sunčanim vremenom. Ukoliko se neki anticiklon zadrži na određenoj teritoriji duže vreme, nastaje sušno vreme tj. velike vrućine.
Zbog takvih vremenskih prilika dolazi do isparavanja vode i nastajanja kiše, olujnih grmljavina i grada nakon prolaska vrućine. Takve oluje mogu biti jednoćelijske i višećelijske.
Šta su onda superćelijske oluje?
To je spiralno kretanje vodene pare u atmosferi. Njihov oblik putanje omogućava uzdizanje većih količina vodene pare nego uobičajeno, koja je glavni izvor goriva za sve vremenske neprilike. Ta spiralna cirkulacija struja u oblacima se zove mezociklon i karakteristična je za ovakve oluje.
Kako ih prepoznati na nebu?
Oluje ovog tipa nisu nimalo za potcenjivanje. Kreću se vrtoglavom brzinom bez slabljenja. Odličan primer tome jeste superćelijska oluja koja je iz Srbije došla do Moskve za manje od 17 sati. Sa njihovom pojavom slede i razorni uraganski vetrovi i obilne padavine. Kako bismo ih prepoznali kada se formiraju, i na vreme zaštitili, potrebno je da znamo njihove karakteristike.
Na nebu nastaje mezociklon oblaka koji su tmurni i ukošeni, a koji u ekstremnim slučajevima liče na naslagane ploče. Česti su i zidovi od oblaka i njihovi repovi, produžeci nepravilnih oblika. Mogu ih odati i nagle promene u vremenskim uslovima kao i takozvani prorezi. To su delovi na zemlji koji nisu zahvaćeni kišom tokom velikih pljuskova na većim područjima.
Šta ostaje na nama da uradimo?
Iako su ove oluje ekstremnije i češće u SAD, njihova pojava u Evropi nije strana. Najviše zahvaćeni su delovi Francuske, Nemačke i Italije. Kod nas nisu prisutne u tolikoj snazi, ali i te kako trpimo štetu od njih nanetu.
Iako je pošumljavanje korisno i nezamenljivo, ono nažalost više nije rešenje situacije. Zbog viševekovnog ispuštanja ogromnih količina ugljen-dioksida u atmosferu, brzinom kojom planeta ne stiže da ga utroši, narušena je ravnoteža. Jedino nam preostaje da direktno smanjimo njegovu upotrebu, prelaskom na obnovljive izvore energije. Ali, čak i kad bi sve zemlje to uradile, našoj planeti bi bilo potrebno nekoliko decenija da se ohladi, a mnogo duže kako bi se otapanje leda na Grenlandu zaustavilo.
